Fabrika Havalandırma Sistemleri Nelerdir?
Dünya tarihinde hiç olmadığı kadar üretim faaliyeti son yüz yıl içerisinde gerçekleşmiştir. Bunun en temel sebeplerinden birisi ise artan dünya nüfusunun temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesidir. Zira yüzyıllar boyunca Dünya’da gerçekleşen savaşlarda binlerce insan hayatını kaybetmiş ve nüfus hiçbir zaman dengeli bir şekilde atmamıştır. Ne var ki özellikle milyonlarca insan hayatını kaybettiği İkinci Dünya Savaşı sonrasında dünyada katlanarak bir nüfus artışı gerçekleşmeye başlamış ve bu doğrultuda artan nüfusun tüketim ihtiyaçları da katlanarak büyümeye devam etmiştir. İşte bu noktada devreye özellikle son yüzyılda ortaya çıkan yeni enerji kaynaklarının da avantajlarını kullanan fabrikalar ve seri üretim gerçekleştirilen imalat tesisleri devreye girmiştir. Fabrikalar, hiç olmadığı kadar fazla üretim gerçekleştirmekte ve tüketim ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmaktadır.
Fabrikalar, bünyesinde birçok farklı çalışma alanını veya çeşitli alanları bulunduran büyük yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir fabrikanın içerisinde üretimin gerçekleştirildiği temel üretim merkezi ve bunun yanında yemekhane, yatakhane, depo ve dinlenme alanları gibi birçok farklı tür özellikte mekân ve alan bulunmaktadır. Fabrikalar, temelde birçok insanın aynı anda ve organize olmuş şekilde çalışmasını sağlayan ve bu sayede ciddi üretim kapasitesine ulaşabilen üretim testeredir. Fabrikalarda çalışanların ve üretilen ürünlerin korunması için çeşitli önlemler ve tedbirler alınmaktadır. Bu önlem ve tedbirler bir yandan fabrikada çalışan işçilerin sağlık durumlarını korumayı amaçlarken diğer yandan ise üretilen ürünlerin korunması gereken içerik veya şeklinin bozulmamasını sağlamak amacıyla bulunmaktadır.
Fabrikaların bünyesinde gerçekleştirilen ve bulunan bu sağlık ve güvenlik önlemlerinin en ön plana çıkanlarından birisi de havalandırma sistemleridir. Fabrika havalandırma sistemleri, üretim gerçekleştirilen iç alanlarda ortaya çıkan kirli ve zararlı havanın dışarı atılmasını sağlayan ve aynı zamanda iç ortama temiz ve taze havayı ulaştıran sistemlerdir. Fabrika havalandırma sistemleri büyük yapılara özel olarak üretilen sistemler oldukları için verimliliği yüksek olması gereken ve kullanışlılığı ön planda tutulan sistemlerdir. Aksi taktirde bu sistemlerin karşılanması zor ya da güç masraflara yol açacağı açıktır. Fabrika havalandırma sistemleri sayesinde fabrikaların içerisinde ortaya çıkan yağ buharları, yanıcı buharlar, kaynak duman ve isleri, toksik malzemeler ve toz, nem, küf gibi zararlı maddeler dış ortama gönderilmektedir. Ayrıca içeride yer alan işçilerin rahat solunum yapabilmesi ve gündelik yaşamsal faaliyetlerine devam edebilmesi için dışarıda bulunan temiz ve taze havanın iç ortama gönderilmesini de yine fabrika havalandırma sistemleri sağlamaktadır.
Fabrika havalandırma sistemleri; menfezler, havalandırma kanalları, havalandırma bacaları, havalandırma boruları, panjurlar, fanlar, aspiratörler ve davlumbazlar başta olmak üzere birden fazla materyalin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan bileşik sistemlerdir. Bu sistemlerin tercih edilmesinde göz önüne alınan temel unsur ise üretimi yapılan ürünün yapısı, cinsi ya da türüdür. Zira üretim gerçekleştirilen ürün ve materyallerin ihtiyaç duyduğu sıcaklık, nem ve diğer tüm değerleri farklılık gösterebilmektedir. Buna en temel örnek bir deri fabrikasında ürünlerin çatlama ve ziyan olma gibi durumlar yaşanmaması için nemin minimum seviyede tutulması gerekmektedir. Oysaki gıda üretimi gerçekleştirilen bir fabrikada üretilen ürünün özelliğine göre bazen nem miktarının normal seviyelerinde üstünde tutulması gerekebilmektedir. Dolayısıyla vermiş olduğumuz bariz örnekten de anlaşılacağı üzere kullanılacak fabrika havalandırma sisteminin tamamen fabrikanın özelliklerine ve niteliklerini göre tercih edilmesi gerekmektedir.
Chiller Yöntemi ile Fabrika Havalandırma Sistemleri
Fabrika havalandırma sistemleri deyince akla ilk olarak Chiller havalandırma ya da Chiller soğutma sistemleri gelmektedir. Chiller soğutma sistemleri, ismini İngilizcede soğutucu anlamına gelen “Chiller”dan alan sistemlerdir. Bu fabrika havalandırma sistemleri ile soğutulması ve havalandırması oldukça önemli olan fabrika alanlarının hava değerleri korunabilmektedir.
Chiller fabrika havalandırma sistemleri, Chiller cihazların bünyesinde bulunan evaparatörlerden gelen ve soğutma amacıyla kullanılan akışkan maddenin kompresör de sıkıştırılmasıyla çalışan sistemlerdir. Bu sıkışma neticesinde ilgili akışkanın basıncı ve sıcaklığı artış göstermektedir. İlgili artıştan sonra ilgili soğutucunun kondensere geçmesi sağlanmaktadır. Bu noktada kondensere gelmiş olan soğutucu akışkan, hava veya su aracılığıyla sıcaklığından arındırılmaktadır. Bunun ardından ise likit bir hale gelmiş bulunan soğutucu akışkan kısılma vanasına gönderilmektedir. Kısılma vanasından geçen soğutucu akışkan bir hal değişimi yaşamaktadır. Bu hal değişimi sonucunda ise soğuma gerçekleştirmekte ve Evaparatör bünyesinde bulunan soğutucu akışkan ile ortamda yer alan su ısı transferi yapmaktadır. Bu ısı transferi neticesinde ise soğutucu akışkan bünyesinde bulundurduğu soğukluğu ortamda yer alan suya geçirmektedir. Son olarak ise soğutulmuş olan ortamdaki su çeşitli pompalar kullanılarak soğutma sağlanacak mekanizmaya gönderilmektedir. Sonuç olarak ise Chiller fabrika havalandırma sistemi ortama gerekli sıcaklık ve nem değerlerini sağlamakta ve ortamın ihtiyaç duyduğu soğuk havayı temin etmektedir.
Chiller fabrika havalandırma sistemleri temel olarak avantajlı sistemlerdir. Bu sistemlerin en önemli avantajlarından biri ise üretim aşamasında kalite ve verimi aynı anda fabrikaya sağlayabilen sistemler olmalarıdır. Zira bu fabrika havalandırma sistemleri, küçük yapılardan ziyade büyük yapılara uygun üretilmiş sistemler olarak metrelerce alana yayılmış olan fabrikalarda en yüksek verim ve performansta çalışmaktadır. Bu kapsamda bu sistemlerin tercihi kullanacak fabrikanın bütçesine, kullanılacağı mekâna, üzerinde soğutma ve havalandırma yapması gereken ürünlere veya insanlara ve son olarak o alanın büyüklüğüne göre gerçekleştirilmektedir. Dolayısı ile bu noktada yapılacak tercihin profesyonel ekiplerden alınan danışmanlık hizmeti sonucunda yapılması tavsiye edilmektedir.
Chiller fabrika havalandırma sistemleri, hava soğutmalı ve su soğutmalı sistemler olmak üzere iki temel gruba ayrılmaktadır. Hava soğutmalı sistemler, Chiller cihazın bünyesinde gerçekleşen soğutma işlemi sonucunda ortaya çıkan ısı enerjisinin fanlar aracılığıyla soğutulduğu sistemlerdir. Bu sistemlerde kompresörde basınca maruz kalmış olan yüksek sıcaklıkta bulunan gaz, kondensere yönlendirilmektedir. Bu yönlendirme sonucunda ise kondenserde yaralan bataryalar yine hava aracılığı ile soğutulmaktadır. Diğer tür olan su soğutmalı sistemler ise ısı transferi yapılan kondenserin plakalı ısı değiştiriciler ile soğutulduğu sistemlerdir. O sistemler genellikle bir su kaynağı gerektirdiğinden akarsu veya deniz kenarlarına kurulabilen sistemlerdir. Aksi taktirde hava soğutmalı sistemlerin kullanılması daha verimli ve daha ekonomik bir tercihi olmaktadır.
Kaynak: https://www.entalpiproje.com/fabrika-havalandirma-sistemleri/
