Belgrad Ormanı Koruma Gönüllüleri Derneği tarafından Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye Cumhuriyeti'nin finansmanı ve Yerel STK'lar Hibe Programı'nın desteğiyle "İstanbul Belgrad Ormanındaki Gelişme Planlarına Halkın Taleplerini Dahil Eden Katılımcı Bir Süreç Oluşturulması" projesi gerçekleştirildi.
Yaklaşık 1 yıl süren projeyle Belgrad Ormanı'ndaki karmaşık problemlere halkın katılımıyla pratik çözümler üretmek, çalıştay ve konferanslar sayesinde farklı grupları bir araya getirmek, ormanın gelişim planlarına halkın katılımını sağlayacak mevzuat, politika ve planlama süreçlerini inceleyerek farkındalık amaçlandı.
Proje kapsamında, Osmanlı Devleti’nden bugüne su kaynakları, doğal yapısı ve kültürel değerleri hassasiyetle korunan 5 bin 524 hektarlık ormanın 251 hektarlık alanındaki Bentler Tabiat Parkı, Mehmet Akif Ersoy Tabiat Parkı, Neşetsuyu Tabiat Parkı, Falih Rıfkı Atay Tabiat Parkı, Kömürcübent Tabiat Parkı, Irmak Tabiat Parkı, Kirazlıbent Tabiat Parkı, Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı ve Ayvatbendi Tabiat Parkı'nın yanı sıra Binbaşı Çeşmesi, Kurtkemeri, Çatalçeşme ve Elmalı Tepesi mesire alanlarının günübirlik ziyaretçileriyle anket yapıldı.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesinden 25 öğrencinin, 1.103 kişiyle gerçekleştirdiği anket sonucunda vatandaşın ormanları kullanım amacı, tabiat parkları ve mesire alanlarından beklentileri, ormanların korunması ve sağlıklı kullanımına dair farkındalık seviyelerini ölçüm hedeflendi.
Ayrıca, tabiat parkları ve mesire yerlerinde çalışan güvenlik görevlilerine de ormancılık eğitimi verildi. Eğitimlerde, ormanın flora ve faunası tanıtılarak, idari ve hukuki statüsü anlatıldı ve ormanda gerçekleşebilecek yasadışı faaliyetlere yönelik yaptırımlar hakkında bilgi verildi.
Öte yandan, ormanın korunması ve sağlıklı şekilde sürdürülebilirliğinin sağlanması için "Belgrad Ormanı İyi Niyet Protokolü" de imzalandı.
KENTİN 33 İLÇESİNDEN ZİYARETE GELİNİYOR
Ankete 19 ve 65 yaş ve üstü öğrenci, ev hanımı, öğretmen, muhasebeci, esnaf, mühendis, avukat, temizlikçi, mimar ve kuaför gibi 194 meslek grubundan kişi katıldı.
Sonuçlara göre, Belgrad Ormanı, bölgeye uzak noktalardaki Çatalca, Silivri, Arnavutköy, Sultanbeyli, Adalar ve Şile'nin yanı sıra 33 ilçeden daha çok ziyaretçi ağırlıyor.
Park ve mesire alanlarına vatandaşların yüzde 80'i özel araçlarıyla, yüzde 5-10'u da toplu ulaşım, yürüme, bisiklet, motosiklet, özel tutulan minibüs ya da otobüsle geliyor.
Halkın yüzde 60-65'inin piknik yapmak için geldiği parklar ve mesireler, yürüyüş, dinlenme, doğa gezisi, spor, kahvaltı ve bisiklete binme amacıyla da tercih ediliyor.
En yaygın bilinen tabiat parkı yüzde 32 oranıyla Neşetsuyu'yken, bunu yüzde 25 oranıyla Bentler Tabiat Parkı izliyor. Vatandaşın yüzde 90'ı ise mesire alanlarının isim ve konumlarına dair bilgi sahibi değil.
ORMAN HAKKINDA KARAR ALINIRKEN KENDİLERİNE DANIŞILMASINI İSTEMİYORLAR
Kamp yapmanın ve gece konaklamanın yasak olduğu ormanda kalınabileceğini düşünenlerin oranı yüzde 45, ormandaki su kaynaklarından haberdar olanların oranı ise yüzde 58 oldu.
Ankete katılanların yüzde 50'si Belgrad Ormanı'ndaki güvenlik görevlilerinin yeterli, yüzde 30-40'ı ise yetersiz olduğunu düşünürken, insan baskısının ormandaki flora ve faunaya zarar verdiğini düşünenlerin oranı yüzde 73 oldu.
Ormandan ayrılırken çöplerini bırakanlara yaptırım uygulanmasını isteyenlerin oranının yüzde 92 çıktığı ankete katılanların yüzde 57'si ise ormanlara kişi ve araç girişinin sınırlandırılmasını istemiyor. Vatandaşların yüzde 40'ı parklar ve mesirelerdeki işletmelerin hizmetinin yeterli olduğunu düşünüyor.
Tabiat parkları ve mesire alanlarına gitmeden önce rezervasyon yapılmasına dair öneriyi yüzde 62 uygun bulmazken, ormanda ateşli pikniğin yasaklanmasını istemeyenlerin oranı yüzde 57 oldu.
Ankete katılanların yüzde 73'ü ormandaki sorunlarla ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıklarını düşünürken, yüzde 75'i de orman hakkında kararlar alınırken vatandaşa danışılmasını istemiyor.
KORUMA KARARINDA MUSTAFA KEMAL ATATÜRK İMZASI
Belgrad Ormanı Koruma Gönüllüleri Derneği Üyesi ve Proje Koordinatörü Doç. Dr. Osman Devrim Elvan, AA muhabirine, Belgrad Ormanı'nın Avrupa'ya olan uzantısı nedeniyle AB'nin ilgisini çeken yerlerden biri olduğunu söyledi.
Osmanlı Devleti'nde de önemli bir yere sahip olan ormanın korunmasına yönelik kararnamenin ise 1924'te Cumhuriyetin Kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk tarafından imzalandığına işaret eden Elvan, 1953'te de Bakanlar Kurulu kararıyla , "muhafaza ormanı" ilan edilerek kenti besleyen su kaynakları, bitki ve hayvan çeşitliliğinin korunmaya devam ettiğini kaydetti.
Ormandaki 7 su bendinden birkaçının günümüze ulaştığına değinen Elvan, 400-500 yıl önceki türlerin hala varlığını korumasından dolayı Belgrad'ı "kadim orman" olarak tanımladıklarını dile getirdi.
Doç. Dr. Elvan, projeyi başlatmalarındaki temel nedenlerden birinin, park ve mesire yerlerindeki özel işletmelerin idarecileri ve çalışanlarının bölgeye dair yeterli bilgiye sahip olmadığını gözlemlemeleri olduğunu belirtti.
Bu kapsamda, Orman Fakültesi'nden öğretim üyelerinin işletme sahiplerine ve çalışanlarına 16 saat eğitim verdiğini aktaran Elvan, eğitim sonunda yapılan sınavda başarı elde eden kişilere sertifika verildiğini ifade etti.
Elvan, gerçekleştirdikleri farkındalık eğitimlerinden de bahsederek, "Her yaştan öğrenciye flora, yaban hayatı, kuş ve mantar tanıma eğitimleri verdik. Polis Meslek Yüksekokulu'yla irtibata geçerek, polis adaylarını çağırdık ve orman terapisi yaptırdık. 300'e yakın ilkokul öğrencisine ormanda resim yapma etkinliği düzenledik." diye konuştu.
Anket sonuçlarını değerlendiren Elvan, orman ve tabiata had safhada ihtiyaç duyulduğunun ve bu alanlar öğrenildiğinde mutlaka ziyaret edildiğinin ortaya çıktığını belirtti.
Vatandaşların, tabiat parkı ve mesire alanlarının kullanım kültürüne dair bilgilendirilerek bilinçlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Elvan, sözlerini şöyle tamamladı:
"Belgrad Ormanı'nın halka açık kısmı ekosistem açısından kötü halde. Artık zemin betonlaşmış durumda ve ağaçların bir kısmının kökleri toprak yüzeyinin üzerine kadar çıkmış. Bir santim orman toprağı 100 yılda meydana geliyor. Orada 4-5 santimlik doğal toprağın olması lazım. Şu anda çok yoğun kullanılan kısımda 0. Yani hiçbir canlı örtü yok. Bu da çok şiddetli rüzgarlarda kar devrikleri ve çökmelere neden oluyor. Buradaki insan baskısını azaltacak alternatif yerlerin ortaya çıkarılması lazım."
